Pamięci konspiratorów krakowskiego Kedywu AK

Strona główna Czytelnia Osoby Szare Szeregi

Porębski, Początki działalności


Z Pamięci konspiratorów krakowskiego Kedywu AK

w: Stanisław Porębski, Krakowskie Szare Szeregi



Harcerstwo weszło w konspirację z marszu. W czerwcu 1939 r. zostało powołane Pogotowie Wojenne Harcerzy. Zachował się rozkaz Komendanta Pogotowia Harcerzy Hufców Krakowskich phm Jana Ryblewskiego z 28 sierpnia 1939 roku. Młodzi harcerze podzieleni na zastępy i drużyny, pełnili funkcje gońców pieszych i rowerowych w Komendzie Miasta Wojska Polskiego doręczając kartki mobilizacji indywidualnej, obsługiwali telefony i łącznice sieci obserwacyjno-meldunkowej OPL, pełnili warty ochronne przy mostach, magazynach itp. obiektach, dyżurowali na dworcu kolejowym.

Marek Gręplowski, harcerz z 7 KDH na dyżurze przy centrali Obrony Przeciwlotniczej w dnia 1.IX o godz. 5 rano odebrał pierwszy meldunek o samolocie nieprzyjacielskim. Druhowie z 24 KDH Maciek Popek i Jerzy Pieracki na patrolu antydywersyjnym w pobliżu radiostacji i Cmentarza Salwatorskiego byli ostrzelani przez grupę szpiegowsko-dywersyjną.

Harcerki i Harcerze obsługiwali punkty sanitarne. Po bombardowaniu dworca głównego PKP i okolicznych ulic (ul. Warszawska, ul. Pawia, ul. Szlak, ul. Bosacka) w dniu 1 września, w akcji niesienia pomocy sanitarnej, wynoszenia rannych i zabitych na wozy oraz w ratowaniu mienia ludności brali udział druhowie Feliks Florek, Stefan Dzik i Leszek Guzy ze swymi harcerzami.

Działalność ta formalnie zakończyła się 6 września, kiedy to wojska niemieckie wkroczyły do Krakowa. Jan Ryblewski nie po-czuł się zwolniony z funkcji, ale przy pomocy harcerzy zabezpieczył akta i archiwa Komendy Chorągwi - dzięki czemu w ręce wręga nie wpadły spisy o osobowe harcerzy i instruktorów.

W podobny sposób wielu drużynowych, przybocznych czy zastępowych wykradało sztandary, biblioteki i sprzęt obozowy z za-jętych przez Niemców budynków, szkolnych, gdzie mieściły się harcerskie izby.


***

Pod koniec września l w październiku samotnie zaczęły się organizować grupy harcerskie z inspiracji własnej starszych harcerzy, jak np.:

przy Zbigniewie Nalepie V KDH
przy Wiesławie Zapałowiczu VI KDH
przy phm Tadeusza Boyu VII KDH
przy hm Marcelim Matuszyńskim VIII KDH
przy Kazimierzu Wajdzińskim X KDH
przy phm Stanisławie Stanku XIII KDH
przy Władysławie Mitkowskim XV KDH
przy Tadeusza Żaku XXIII KDH
przy Edwardzie Więcku XXIV KDH

Z tymi grupami próbował nawiązywać kontakty phm Jan Ryblewski. Młodzież harcerska ukrywała porzucony sprzęt wojskowy, amunicję, samorzutnie rozpoznawała adresy Niemców i Volksdeutscherów oraz próbowała wydawać pierwsze gazetki z nasłuchów radiowych. Harcerze brali udział w ratowaniu i przenoszeniu publicznych księgozbiorów. Pomagali PCK i Komitetowi Obywatelskiemu w przyjmowaniu uchodźców na rampach kolejowych.


***

Założona w Krakowie w tym czasie Organizacją Orła Białego przewidując udział harcerzy w konspiracji, kontaktowała się z hm Władysławem Szczygłem.


Skocz do: Strona główna Czytelnia Osoby Szare Szeregi