Muzy, Janina Potoczek (Pałasińska) - "Telimena"
Z Pamięci konspiratorów krakowskiego Kedywu AK
W roku 1943 Janina Potoczek (Pałasińska) - "Telimena" , zastępczyni dowódcy drużyny dziewcząt w plutonie "Alicja" Szarych Szeregów, w krakowskiej dzielnicy Podgórze, napisała dwa wiersze zamieszczone poniżej. Bogate, konspiracje konto "Telimeny" zakończyło się aresztowaniem jej gestapo w dniu 10 grudnia 1943 roku. Po „przesłuchaniach" gestapowskich w kaźniach przy ul. Pomorskiej, skazano ją na karę śmierci. Gestapowcy nie wykonali jednak wyroku, lecz wywieźli ją do obozu koncentracyjnego w Ravensbrück. Przetrzymała tam ponad dziesięć miesięcy obozowego terroru. Obóz ów zastał wyzwolony przez aliantów i "Telimena" wiosną 1945 roku powróciła do Krakowa.
NASZA ŚMIERĆ
Idziemy krokiem pielgrzyma
Z pochyloną głową
Z rękami zadrutowanymi
Wczoraj nasze ręce były wolne -
Wczoraj nasze oczy patrzyły radośnie -
Wczoraj nasze serca śmiały się bezgłośnie.
Dzisiaj krok pielgrzyma,
Cień śmierci przed oczyma
Salwa jedna...trzecia...
Dzisiaj my młodzi
Samotnie umieramy.
NASZE MIASTO
Kraków-
Tyś miastem mej młodości
Tyś miastem moich snów.
Nie mogę patrzeć na to,
Jak ciebie niszczy wróg!
Idę roztańczonym krokiem,
Ty śpiewasz mi hymny pochwalne,
Chcesz mojej krwi!
Ofiaruję Tobie.
By ofiara mojej krwi
Z gniewu dawnych dni
Przyniosła Tobie wolność.
W styczniu 1984 r. otrzymałem od "Telimeny" odręcznie zapisany mały kajecik, zawierający osiem wierszy. Pod wierszami podane są daty ich napisania w latach 1943-1944 oraz wymienione miejsca powstania tych utworów: gestapowskie więzienie w Krakowie, przy ul. Montelupich i obóz koncentracyjny w Ravensbrück.
NOC BOŻEGO NARODZENIA
W matki ramionach zmęczony zasnąłeś
Ciepłą poduszką otulony
Noc gwiazdą rozjaśniona
Cicha, pełna westchnień stanęła
U progu Twojego Jutra
Gdy blady świt rozjaśni
Nocy oblicza
Będzie to dziś
Twojego trudnego życia
Śpij synku spokojnie
W ramionach Matki
Ona jedna udźwignie los
Który dzisiaj Ci zsyła
(Montelupich 1943.)
ALARM
W tę noc nie śpi nikt
Ani Ty, ani ja
Koszmarna noc pełna
Napięć i niepokojów
Świt przyniesie ulgę
Dzień działania
Nie będzie oczekiwania
Będzie żył w nas pośpiech
Doczekać tylko do świtu
Ciszę nocną przerwał ryk syren
Z daleka słychać grzmot
Nadlatujących samolotów
Noc rozjaśniona
Łunami pożarów
Przyzywa nas do działania
(Montelupich 1943.)
PIĘKNO MOJEJ ZIEMI
Rzeko płynąca z południa na północ
przez łąki zielone
w srebrzystej fali
w lustrzanej toni
niesiona prądem
ryba wolność chwali
Chciałabym w życiu, jak wolna ryba
z prądem popłynąć
Nie przeciwko fali
w srebrzystej toni młodość utopić
Czarne warkocze kwiatami ustroić
w zielonych oczkach zatrzymać
w ramionach słońce
i piękno tej ziemi.
(Ravensbrück 1944.)
Przypisy:
- ↑ Janina Potoczek (Pałasińska) - "Telimena". Ur.1926 r. w Krakowie. 1939 - uczennica tajnego gimnazjum. Drużynowa Szarych Szeregów, plut. pchor. Łączniczka "Kedywu", Okręg Kraków AK. Więźniarka Montelupich i obozu koncentracyjnego w Ravensbrück. Ocalona przez szwedzki Czerwony Krzyż. Po powrocie do Kraju studia na UJ. Represjonowana i więziona w latach 1946 i 1947 przez UB za działalność w opozycji. Inwalidka wojenna I grupy. Zainteresowania humanistyczne i artystyczne.